Iintsomi kunye neMpawu zokuLumkisa ngokuzibulala

Umxholo

• Ukuzibulala kubalulekile ukuFunda
• Kutheni ukuzibulala kwabantu baseMelika kunciphile ngo-2020?

NgoSeptemba yiNyanga kaZwelonke yokuThintela ukuzibulala. Kuye kwathiwa ukuzibulala sisisombululo esisigxina kwingxaki yethutyana. Xa umntu ecinga ngokuzibulala, bafuna isisombululo-isiphelo-kwiimvakalelo zabo ezinzulu zokubandezeleka kunye nentlungu ebuhlungu yengqondo. Abantu kusenokwenzeka ukuba bakuthathele ingqalelo ukuzibulala xa abo baxinzelelekileyo kubomi babo bavelise iimvakalelo zokuphelelwa lithemba kunye nokuphelelwa lithemba kangangokuba izakhono zabo zokuhlangabezana nazo zonganyelwe ngokupheleleyo. Iimvakalelo zabo zokuphelelwa lithemba-kunye nokungabikho koncedo-banzima kakhulu kangangokuba abanakucinga ngenye indlela ngaphandle kokufa eza kubenza bakwazi ukubaleka iintlungu zomphefumlo.

Ukuzibulala kuhlala kunxulunyaniswa nokudakumba, ukusetyenziswa gwenxa kweziyobisi kunye noxinzelelo. Ukuba neengcinga zokuzibulala, okanye umbono wokuzibulala, luphawu olubi lokubandezeleka kwengqondo; Kananjalo, kunyanzelekile ukuba abo bahlangabezana noku kusokola bafune uncedo lobungcali. Njengoluntu, kufuneka sincede abo bazibulalayo ukuba bafumane unyango abalufunayo.

Iintsomi Ngokuzibulala

Ubuxoki: Ukudakumba kuchaphazela abantu abadala kuphela.

Inyaniso: Abantwana kunye nolutsha nabo banokudandatheka kakhulu.

Ubuxoki: Abantu abadandathekileyo babuthathaka.

Inyaniso: Bubuxoki obo.

Ubuxoki: Akukho nto unokuyenza ukunceda umntu ozibulala.

Inyaniso: Ukumamela kunye nokunikezela ngenkxaso yeemvakalelo kunokuba luncedo kakhulu kumntu ozibulala.

Ubuxoki: Ukuba umntu ofuna ukuzibulala ucela ukuba ungaxeleli nabani na ukuba bayazibulala, akufuneki uxelele mntu.

Inyaniso: Ungaze uyigcine kuwe loo nto. Xelela umntu onokukunceda.

Ubuxoki: Kuphela ngabantu abaye bafumanisa ukuba banesifo sengqondo abanokufumana umbono wokuzibulala.

Inyaniso: Nawuphi na uxinzelelo lobomi olunzima unokusebenza njengabandulelayo kumntu ohlangabezana nembono yokuzibulala. Uxinzelelo lobomi olunjalo lunokubandakanya, umzekelo, ukusweleka komntu omthandayo, iingxaki zobudlelwane, ukuxhatshazwa ngokwesondo, ukuphulukana nekhaya, imicimbi yezomthetho, imicimbi yezemali, izehlo ezibi, okanye ukugula kakhulu.

Ubuxoki: Ukuthetha ngokuzibulala kuya kukhuthaza ukuzibulala ngakumbi.

Inyaniso: Ukuthetha ngokuzibulala kunciphisa ukubekwa ibala okuhlala kunxulunyaniswa nako; le nto, ikhuthaza abantu ukuba bafune unyango.

Ubuxoki: Abantu abancinci abanakuze bazame ukuzibulala ukuba bathetha ngokuphandle ngako.

Inyaniso: Thatha ngokungathí sina; inokuba sisicelo soncedo kunye nomanduleli kwilinge lokuzibulala.

Ubuxoki: Umntu ngekhe enze elinye ilinge lokuzibulala ukuba uyasilela okokuqala.

Inyaniso: Ukuba umntu uzama ukuzibulala aze asilele, kunokwenzeka ukuba benze elinye ilinge ngexesha elithile.

Ubuxoki: Ukoyikisa ukuzibulala yindlela nje yokufumana ingqalelo.

Inyaniso: Sukuzijongela phantsi izoyikiso zokuzibulala; zithathe ngokungathandabuzekiyo zonke izoyikiso.

Ubuxoki: Nje ukuba umntu aphucule ngokubonakalayo kwimeko yabo yokudakumba, abasekho semngciphekweni wokuzama ukuzibulala.

Inyaniso: Lo mntu unokubonakala ebonakala ephucukile kwimeko yoxinzelelo lwabo kuba bezimisele ukugqiba isenzo sokuzibulala kwaye bonwabile ngesigqibo sabo.

Ubuxoki: Abantu abazithathela ubomi ngokwesiqhelo ngohlanga oluthile.

Inyaniso: Ukuzibulala akukhethi. Abantu balo naluphi na uhlanga, ukukhuliswa, isini, ubudala, imeko yezentlalo noqoqosho, kunye nobuhlanga banakho ukuziphelisa. Nika ingqalelo kwinto ayithethayo nayenzayo umntu.

Ubuxoki: Ukuzibulala kwabantu abaninzi kwenzeka ngaphandle kwesilumkiso.

Inyaniso: Iimpawu ezilumkisayo zandulela uninzi lwabantu abazibulalayo kwaye ke kubalulekile ukuba bazi ukuba bayintoni kwaye bazi njani.

Iimpawu ezilumkisayo

Ngokujonga ngasemva, abantu ababaziyo abantu abaye bazibulala baye baqonda ukuba uninzi lwabo lubonakalise iimpawu zokulumkisa ngaphambi kokwenza njalo. Banokubonisa utshintsho kwindlela yokuziphatha elandela ilahleko, isiganeko esibuhlungu, okanye isiphithiphithi esibalulekileyo ebomini babo. Iimpawu ezilumkisayo zokuzibulala zingathatha uhlobo lwamagama okanye lwezenzo ezibonisa ukuba umntu usemngciphekweni wokuzibulala. Ezo mpawu zinokubandakanya oku kulandelayo:

Ukuzibulala kubalulekile ukuFunda

Kutheni ukuzibulala kwabantu baseMelika kunciphile ngo-2020?